Çocuğum Öfke Nöbeti Geçiriyor
SORU BANKASI | Recep Murat | 01 Eylül, 2014 | 5.582 kere okundu
Merhabalar,
Benim 4 yaşında bir oğlum var. Eşim de ben de elimizden geldiğince ilgilenmeye çalışıyoruz. Çalişan bireyler olsak bile isten geldiğimizde yorgunluğumuza rağmen işlerimizi ikinici plana atarak oğlumla oyunlar oynuyoruz, dergi çalişiyoruz, boyama, kesme yapiştirma kısacası onunla kaliteli zaman geçirmeye çalışıyoruz. Fakat ne yazıktı doğduğundan beri bir hırçınlık hakim. Bebeklik dedik hadim 23 yas sendromu dedik böylece geldik 4 yasina. Elimden geldiğince hirçinliğina sinirine yumuşak davranmaya çalişiyorum ve her zaman onunla konuşmaya çalişiyorum fakat buna rağmen bir anda öfke nöbeti geçiriyor belki mevzuyu çok uzattim fakat azda olsa on bilgi vermek istandim. O kadar çaresiz kaliyorum bazen o anda nasil müdahale etmeliyim bilemiyorum, simadi daha dun yasadiğimiz bir olayi anlatarak sözlerime son vereceğim;
Yaklaşik bir ikin hafta önce scoter almiştik parkta sürmesi için, dün amcasina gitmiştik ve amcakizi binmek istedi oda ayni yaslarda. Fakat oglum izin vermedi yeni oldugu icin diye dusundum iki dk lavaboya gittik ve giderken scoterini merdivenin kenarina koydu ve hemen isini görerek aşağı indi fakat scoter i koydugu yerde degildi iste o an onunde ne varsa kirdi gecirdi saksidaki cicegi kopardi bahcedeki esyalari firlatti agaclara tekmeledi yani buyuk bir hircinlikla bagirarak aglayarak. Oana da ne yapmaliyim bilemedim sakinlesmesi bekledim ve scoteri kaldirdim sonuc olarak evet oglumu anliyorum ve eve giderken onunlada bunu konustum onun ozel esyasi oldugunu ve ondan izinsiz alınması onu uzdugunu fakat bu tepkisinin kendisine zarar verecegini vs anlatmaya calistim. Oan evet anladigini dusunuyorum fakat bu ofkesi bir kac kere tekrarladi ve ben cok korkuyorum ne yapmam gerekir bilemiyorum yardım alamk istiyorum fakat bulundugum muhitte cocuk pedagogu yok suanda tesadufen sitesinizi buldum ve zorda kalmis bir anne olarak sizden onerileriniz bekliyorum. Hakkinizi helal edin mesajim belki cok uzun oldu ama anlayacağınızı umuyorum simdiden tesekkurler ve sizden gelecek yardim amacli mailinizi bekleyecegim umarim vaktiniz olur ve kısa surede soruma yanıt alırım kolay gelsin
Değerli Okurumuz,
Günümüzde çalışan ebeveynlerin çok büyük bir kısmı yaşadığınız sıkıntıları az çok ama mutlaka yaşıyor. Çünkü çocuklar ebeveynlerin kendilerini bırakıp işe gitmelerini tam olarak anlayamaz ve hatta bazı çocuklar kendilerini istemediklerini bile düşünür. Bu nedenle hırçınlaşabilir, öfke nöbetleri geçirebilir veya sizin onu bırakmanızdan dolayı bir nevi hıncını almak için sizi bilerek zor durumda bırakmak isteyebilir. Elbette tüm çocukların öfkelenmesinin, hırçınlaşmasının tek sebebi bu değildir gerçekten bazıları yapıları gereği, yetiştirilme tarzı veya yanlış annebaba tutumları vb. sebeplerden de bu tür istenmeyen hareketleri sergiliyor olabilirler.
Çocuklarda baş gösteren öfkenin dışa vurulan biçimi ile çocuğun bilişsel gelişimi arasındaki ilişki çok önemlidir. İki yaşında bir çocuğun öfkelendiğinde annesine vurması ile 9 yaşında bir çocuğun öfkelendiğinde annesine vurması arasında önemli farklar vardır. Bu ikisini birbirinden ayrı değerlendirmek gerekir.
Öfke kontrolü, çocuğun büyüdükçe öğrenmesi gereken bir özelliktir. Her çocuk kızar, bağırır, sinirlenir, etrafı dağıtır, ağlar bazen tepinir ve küçük krizler geçirebilir. Bunlar genellikle istediği olmadığında ya da hoşuna gitmeyen bir hareketle karşı karşıya kaldığında gerçekleşir. Burada önemli olan nokta, ailenin bu öfkeyi yönetme biçimi ve bu öfkenin psikiyatrik bir sıkıntının neticesinde gerçekleşip gerçekleşmediğini bilmektir.
İnsanlara fiziksel şiddet uygulamanın (vurma, itme, dövme gibi) eşyalara zarar vermenin (kırma, dökme, parçalama gibi), sözlü şiddetin (ağır hakaret, küfür gibi) ve kendine zarar verici davranışlarının sergilenmesi öfkenin normal olmayan bir şekilde dışa vurumu anlamına gelir.
Bu konuda yapabileceklerinize gelirsek;
- Oğlunuz öfkelendiğinde kesinlikle sizde öfkeyle karşılık vermeyin. Önce siz sakin olmaya çalışın,
- Çevrede varsa gürültü, fazla ışık vb. bunları engelleyin,
- Konuşmalarınızda yumuşak, sakin ve net ses tonu ile konuşmaya çalışın,
- Öfke sırasında emredici konuşmayın,
- Çocuğunuzun kendisini özgürce ifade etmesini sağlayın,
- Onu sabırla dinleyin, tartışmaya girmekten kaçının,
- Çocuğun çevresinde zarar verebileceği, kırıp dökebileceği şeyleri kaldırın,
- Kızgınlık anında sinirini atabileceği alternatifler hazırlamaya çalışın, mesela yumruklanabilen kum torbası kızgınlık duygularını kontrol altına almayı sağlayabilir,
- Oğlunuz etrafına zarar verirken onu tutun, sakinleştiğinde kendisini bırakacağınızı söyleyin. Bu esnada onu sevdiğinizi ancak bu davranışını değiştirmesi gerektiğini belirtin,
- Kendisine her türlü zarar verme durumunda engel olmaya çalışın, (ancak bazı çocuklar blöf yapmak için gösteriş biçiminde yaptıkları davranışları da olabilir böyle bir durum söz konusu olduğunda hemen müdahale etmemek gerekebilir),
- Gelecekte öfke patlamaları yaşamaması için yeni beceriler öğretmeye çalışın mesela yardım istemek, düşünmek, planlamak gibi. Çocuğa yaşıtları ya da kardeşleriyle olumlu iletişim kurma yollarını, duygularını sözcüklerle ifade etme ve vurup bağırmadan diğerlerinin duygularını fark etmesini sağlama becerileri kazandırmaya çalışın,
- Oğlunuz sakinleştikten sonra sorunu konuşun, nasıl çözümleyeceğinizi tartışın ve ortak bir çözüm bulma çabasında olun.
Buradaki tavsiyelerimiz genel tavsiyelerdir her zaman işe yaradığını ve krizlerin süresini kısalttığını ya da ortadan kaldırdığını söylememiz mümkün değildir. Bu nedenle her çocuğun öfke nöbetinin, hırçınlığının altında yatan nedenleri bilip ona göre değerlendirmek ve çözüm üretmek daha gerçekçi olacaktır.
Eğer bu tavsiyeleri uygulamanıza rağmen oğlunuz bu öfke nöbetlerini çok sık geçiyorsa ve aldığınız her türlü tedbire rağmen olumlu anlamda bir gelişme sağlayamıyorsanız, öfke kontrolü noktasında ilerleme olmuyorsa, kendisine, size ve çevresine ciddi anlamda zararlar vermeye devam ediyorsa bunları ciddiye alın ve sebeplerini araştırıp size yol göstermesi için mutlaka bir uzmana başvurun.
Zeynep Hanım,
Kurallar hayatımızı daha yaşanabilir hale getirmek için vardır. Herkesin istekleri ve sevdikleri farkıdır ama birlik ve beraberliğin sağlanması için kuralların konulması ve bunlara uyulması gerekir. Hepimiz hayatımız boyunca istediğimiz veya istemediğimiz birçok kuralla karşı karşıya geliriz.
Elbette hayatımızda bu kadar önemli yer tutan kuralların eğitimi de küçük yaşlarda başlar. Dolayısıyla her ebeveyn çocuklarına kurallara uymayı öğretmekle mükelleftir. Bu da elbette en başta çocuğunuza birlikte belirlediğiniz kurallara uymasını sağlamakla başlar. Anlattıklarınıza göre siz bu konuda başarı sağlamışsınız. Bu konuda sizi tebrik ederim.
Zeynep Hanım, çocuğunuz için belirlediğiniz kuralların çocuğunuzun yaş seviyesine uygun olması ve her şart ve zeminde uygulanabilir olması önemlidir. Şayet aile içindeki fertlerin gereksinimleri, günün değişen yaşam koşulları dikkate alınmadan belirlenen kurallar; kalıplaşmış ve katılaşmış aile yapısının ortaya çıkmasına sebep olur. Kalıplaşmış roller, katı ve tavizsiz aile ortamında yetişen bireyler, kalıplaşmış benlik yapıları geliştireceklerinden yeni durumlara ve şartlara uyum sağlayabilme becerisi göstermekte güçlük çekeceklerdir bu da çocuğun içinden çıkamayacağı çatışmalar içine girmesine neden olarak öfke nöbetleri kaçınılmaz hale gelecektir. Sizin de bahsettiğiniz gibi kızınız aile içinde belirlediğiniz kurallara rahatlıkla uymakta ancak arkadaşları uymadığında ve onlara bu kuralları benimsetmekte zorluk çektiğinde bir çıkmaza girmekte ve öfkelenmektedir. Çünkü sizin de ifade ettiğiniz gibi babasının katı ve tavizsiz tavırları ve sırf oyuncakların kıymetini bilsin diye sürekli “kaybetmek yok! Kırmak Yok!” diye kızınızı sürekli baskılamanız neticesinde misafirliğe gelen arkadaşlarına ev içerisinde belirlediğiniz kurallara uymalarını sağlayamadığında; üzerinde sizin tavizsiz baskınız neticesinde ne yapacağını şaşırıyor; işin içinden çıkamıyor ve savunma mekanizması devreye girerek öfkeleniyor ve bu durumun kendinden kaynaklanmadığını ispat etmek için elinden geleni yapıyor.
Lütfen öncelikle;
*Aile içerisinde uyulacak kuralları birlikte belirleyin.
*Kurallara hepiniz birlikte uyun.
*Kurallara uyma konusunda eşiniz farlı siz farklı tavır sergilemeyin.
*Aile içinde konulan bazı kurallara aile dışındakilerin uymayabileceğini hatta kuralların elinizde olmayan elzem durumlarda esnetilebileceğini bundan dolayı kızınızın sorumlu olmadığını anlatın. Mesela eve gelen misafir çocukların küçük olduğunda onların koyduğunuz kurallara uyamayabileceğini bundan dolayı kendisinin sorumlu olmadığını ve cezalandırılmayacağını bilmelidir.
*Kızınıza sürekli bir şekilde “Oyuncaklarını ortada görürsem doğru çöpe atarım”; “Oyuncaklarını kaybetmek; kırmak yok” diye sürekli baskılar şekilde olumsuz cümleleri tekrarlamayın. Ancak kurallara uymadığında ara ara hatırlatabilir ve uyarabilirsiniz.
*Oyuncaklarını kırdığında veya kaybettiğinde kendisini sürekli bir şekilde baskılamayın bırakın sonuçlarıyla kendisi yüzleşsin. Zaten sevdiği oyuncağını kaybetmek veya kırmak onun için en büyük yaptırım olacak zamanla onlara sahip çıkmayı ve korumayı da öğrenecektir.
*Kızınıza aile içerisindeki kurallar ve onlara uyma şartlarıyla toplumsal kurallar ve onlara uyma şartlarında zaman zaman farklılıklar olabileceğini bunu göz önünde bulundurmasını sağlayın. Mesela tek başına oynarken sadece oynayacağı kadar oyuncak çıkarabilecekken eve arkadaşları geldiğinde kalabalık olacaklarından tüm oyuncaklarla birlikte oynayabileceklerini bilmeli ve ona göre hareket edebilmelidir.
*Bazı durumlarda toplumsal kurallar gereği özellikle evimize misafir geldiğinde şayet ortak noktada buluşulamamışsa ya sırayla bir onların istediği oyun/filmi bir kendisinin istediği oyun/filmi izleyebileceğini veya hiç böyle bir durum mümkün değilse misafirperverlik gereği onların istediği oyunları oynamasının veya onların istediği filmleri izlemesinin daha doğru olacağını güzelce anlatın.
*Kuralları neden koyduğunuzu ve neden uyması gerektiğini anlayabileceği şekilde izah edin.
Zeynep Hanım anlattıklarınıza göre kızınız kurallara uymaya çalışıyor ancak aile dışındaki bireylerin uymaması nedeniyle kuralları uygulayamadığında sizlerden göreceğini düşündüğü olumsuz tepki ve tavırlardan dolayı ikilem yaşıyor; içinden çıkamıyor ve bunalıma girerek fevri hareketler gösteriyor. Az önce bahsettiğim gibi siz sakin olur yukarıdaki tavsiyeleri uygularsanız kızınız kuralları uygulama noktasında yeni durum ve şartlarda nasıl hareket etmesi gerektiğini öğrenecek ve inş. bir daha bu tür olumsuzluklarla karşılaşmayacaksınız.
Rabbimden sabır ve kolaylıklar dilerim…
iyi geceler benim 7 yaşında bir kızım var bu yıl ilkokul 1.sınıfa başladı 1 yıl ana sınıfı 2 yıl anaokuluna gitti önceleri eve gelen misafir çocuklarıyla her şeyini paylaşır tüm oyuncaklarını dökerdi ben her defasında toplamak senden ona göre oyuncak çıkar diyordum zamanla bu tutumum dönüt verdi fakat gelen misafir çocukları bunu bilmedikleri için tüm oyuncakları dökmeye başladılar kızım ağlayarak anne ben dökmüyorum beni dinlemiyorlar demeye başladı ağlamalar ve hırçınlaşmalar eşliğinde arkadaşlarına da siz laf anlamıyorsunuz diye çıkışmalar başladı bunun üzerine sakin ol tamam birlikte toplarsınız bende yardım ederim dedim bu arada babamız aşırı titiz bir insan ortada gördüğüm oyuncakları çöpe atarım demeye başladı kızım çok tedirgin oynuyor şimdi ve bir de oyuncaklarının kıymetini bilsin diye kaybetmek kırmak yok dedik sanırım çok üzerine gittik.
bu gün 2 arkadaşım ve kızları geldiler fakat 2 kız da kızımdan 1 2 yaş küçükler ve 2 arkadaş samimiler film izlerken bir tanesi izlemek istemediğini söyledi sonra diğer arkadaşı da ona eşik etti kızım çok sinirlendi bu saygısızlıktır ben de size geldiğimde istemediğim bi cizgi filmi sizinle beraber ses çıkarmadan izledim dedi bu çizgi filmi sizde istediniz annem açtı dedi ve size hiç bir oyuncağımı vermeyeceğim dedi
kızımı yumuşatmaya çalıştım odasına geçtiler fakat kızım oyuncakları alıp alın oynayın diye yere fırlattı geri döndüm dayanamadım kolundan sertçe çektim noluyo neden uzatıyosun anın tadını çıkar uzatma diye biraz kızdım bağıra bağıra ağlamaya başladı sonra elini yüzünü yıkadı fakat ağlama devam etti resmen öfke nöbeti gibiydi susmak bilmedi ne dediysem bana seni dinlemicem sesini duymak istemiyorum dedi
aradan 5 dk geçti tekrar yanına gittim hala hıçkıra hıçkıra ağlıyordu yalvarırım ağlama özür dilerim annecim sen haklısın ama onlar bizim misafirimiz yapma böyle dedimsede kar etmedi sonrasında misafirler gitti ikimizde çok üzgündük
annecim ben seni çok seviyorum üzmek istemiyorum dedi bende aynısını kızıma söyledim sarıldık sonra uyudu ama içim hiç rahat diil tekrar böyle bi durumda ne yapmalıyım ne yapmalıyız lütfen yardımcı olun çıldırmak üzereyim o hıçkırarak ağlaması gözümün önünden gitmiyor o arkadaşlarıyla bir daha bir araya getirmiyim diyorum ama bu da bir çare değil bence ne olur bi çıkış yolu gösterin bana şimdiden teşekkür ederim cevabınızı beklicem