Kızım Isırıyor, Bağırıyor, Vuruyor…

Soru

33 aylık kızım küçük büyük çocukları sürekli her fırsatta ısırıyor, sıkıyor, bağırıyor, itiyor. Kontrol edemiyorum. Sürekli artık kontrol etmekten yoruldum onuda kendimide üzüyorum. Neden yapıyorsun diyorum anlamsız cevaplar veriyor. Lütfen yapma diyorum, kızıyorum, bagırıyorum ama her şeyı denedım. Çıkamadım işin içinden. Çok yoruldum. Ne olur yardım edin. Yoksa dışarı çıkartmıyacagım bundan sonra. Çünkü her dışarı çıkardığımda bunu yaşıyorum yardım edın.gizemnur

Cevap
Öncelikle şunu belirtmeliyim ki, çocuğunuzla konuşmaya çalışmanız ve yaptığı davranışların nedenlerini ondan öğrenme çabası içinde olmanız gerçekten anne olarak takdir edilecek bir davranış. Onun da bir birey olduğunu kabullenmeniz olumlu bir adım. Kişisel bazı haklarının olduğunu da bilerek çocuğunuza bu şekilde bir yaklaşım içinde olmanızı gerçekten kutluyorum.

Sizi çok iyi anladığımı ve kaygılanmanızda da haklı olduğunuzu belirtmek isterim. Her ebeveyn gibi siz de çocuğunuzun güzel ahlak sahibi, sabırlı, davranışlarının farkında olan, diğer insanlara karşı saygılı ve adaletli olması gibi erdemlerle bezenmesini istiyorsunuz. Fakat bu güzellikleri isterken çocuğumuzun yaş dönemi özelliklerini göz ardı etmemelisiniz. Çocuk eğitiminin yaş dönemleri ile alakalı sahip olduğunuz bilgi birikimi sizi yanlış ve olumsuz tavırlardan koruyacaktır. Bu sebeple varsa bu konudaki eksikliklerinizi bir an önce tamamlamanız yerinde olacaktır.

ÇocuÄŸunuz, 2,5 yaÅŸ sendromu dediÄŸimiz, inatlaÅŸmanın asla iÅŸe yaramadığı, kızıp bağırmanın istenilenin tam tersi davranışlara yol açtığı, deyim yerindeyse “küçük ergenlik dönemi” dediÄŸimiz bir dönem içindedir. Henüz çevresini yeni tanımaya baÅŸlamış ve kendi ayakları üzerinde durmak isteyen çocuÄŸunuz, benmerkezci bir tavır içinde. Dünyanın sırf kendi etrafında döndüğünü, her istediklerinin olması gerektiÄŸini bu dönemde daha çok hisseder hissedecek yaÅŸ grubu içindedir. Bu yaÅŸtaki çocukların bir diÄŸer önemli özelliÄŸi de kendisini özerk bir varlık olarak tanıması ve kendisini kanıtlamaya çalışmasıdır.

Ebeveyn (anne ve baba) tutumları nedeniyle bu dönemin sağlıklı bir şekilde atlatılmaması durumunda ileriki yıllarda saplantı, aşırı gerginlik ve inatçılık huyları yerleşebilir. Bunları kaygılarınızı arttırmak için değil, bilakis ebeveyn olarak dikkatinizi ve gayretinizi bu yöne çekmek için söylüyorum.

Çocuğunuzun başka çocuklara gösterdiği şiddet içeren davranışların sebeplerine dikkat çekmek istiyorum.
Çocuğunuz sizden ilgi bekliyor olabilir. Her gösterdiği şiddet davranışı ile sizin onunla ilgilendiğinizi gördüğü için sürekli bu davranışı pekişmiş olacaktır. Çocuğunuz sizin onula ilgilenmenizi nasıl olursa olsun hoşuna giderek kabul edecektir. Bu yüzden çocuğunuzun bu tür davranışları hangi zamanlarda yaptığını çok iyi tespit edip dikkatini başka yönlere çekmelisiniz.

Çocukların yaptıkları olumsuz tutumlardan vazgeçmeleri için yapma etme şeklinde -me -ma eki içeren fiillerle uyarılmaları, o işlerden vazgeçmeleri için değil tam tersi yapmaları için pekiştirme görevi yapabilir.

Çocuk kendisine baÅŸka bir alternatif sunulmadığı için zihninde söylenen fiili algılar ve onu uygular. Siz çocuÄŸunuza yapmaması gereken davranışları nedenleri ile açıklamazsanız çocuÄŸunuz bunları yapmaya devam edecektir. Açıklayıcı olmak her zaman fayda saÄŸlayacaktır. Bunun için de sabır gerekir. Çünkü çocuÄŸunuz sizi dinler gibi görünür fakat kendi bildiÄŸini yapmak daha cazip gelir. O yüzden sabırla açıklama yapmaya devam etmelisiniz. “Ve zamana kadar!” diye sorduÄŸunuzu duyar gibiyim… ÇocuÄŸunuz bu yaÅŸ sendromunu atlatıncaya kadar sabırla devam etmelisiniz. Yukarıda da bahsettiÄŸim gibi daha sonra yerleÅŸmiÅŸ olumsuz davranışlarla karşılaÅŸmaktansa ÅŸimdilik sabretmek en akıllı çözüm olacaktır.

Çocuğunuzda yakın çevresinden öğrenebileceği ve şiddet içeren davranışlar gösterdiği unsurlar olabilir. Çocuğunuzun kimlerle oyun oynadığına, aile içinde şiddet unsurlarıyla karşılaşıp karşılaşmadığına ve televizyon gibi olumsuz izler bırakabilecek iletişim araçlarıyla ne tür etkileşim içinde olduğuna ebeveyn olarak dikkat etmelisiniz. Çocuğunuzun kişiliği üzerinde başta anne ve babanın etkisi olmak üzere çevre, iletişim araçları, eğitim vb. Konuların etkisinin olduğu düşünüldüğünde dikkatinizin iki kat daha artmasının gerekli olduğu görülmektedir.

Çocuklar iki yaşına kadar tek başına oynamayı severler. İki yaşından sonra sosyal çevreleri oluşmaya başladığı için grup oyunlarına ve arkadaş edinmeye başlarlar. Çocuğunuzun arkadaşlarına nasıl davranacağı ile ilgili sıkıntısı olduğu görülmektedir. Arkadaş seçme konusunda ona yardımcı olabilir ve arkadaşlığın ne anlama geldiğini izah edebilirsiniz. Fakat bunları yaparken zamanı çok iyi seçmelisiniz. Kızınızın olumsuz davranışları yaptığı ve sizin de sinirlendiğiniz bir anda asla konuşmayın. Pek faydasını göremezsiniz. Sakin bir zamanda ve onunla ilgilenirken konuşmanız ve ona destek olduğunuzu göstermeniz güveni açısından çocuğunuza yarar sağlayacaktır.

Her zaman olmamak şartıyla arkadaşları ile oynarken siz de oyunlarına eşlik edebilir ve oyunun bir parçası olabilirsiniz. Ama bunu yaparken onların kuralına göre oynamayı da ihmal etmeyin. Bunu kızınızın arkadaşları ile nasıl geçinmesi gerektiğini ve onlara nasıl davranıp davranmaması gerektiğini öğretmek için yaptığınızı unutmayın.

Çocuğunuzla birlikte aile toplantıları yaparak belli kurallar oluşturun. Bu kuralların içinde çocuğunuzun söylediği kurallar da olsun. Bunu yaparak kızınızın hem kendine güvenini sağlayacak hem de hayatın kuralları olduğunu ve bunlara uyulması gerektiğini öğretmiş olacaksınız. Çünkü kızınız kendine güveni olmadığından arkadaşlarına karşı bu şekilde davranıyor olabilir.

Sizin de tanıdığınız ve güvendiğiniz bir ailenin çocuğunu evinize kızınızla oynamak üzere çağırabilir veya kızınızı o ailenin çocuğunun yanına götürebilirsiniz. Kendi denetiminiz altında fakat karışmadan uzaktan izleyebilirsiniz.

Haftalık çeteleler düzenleyerek ödül sistemini uygulayabilirsiniz. Her sorunsuz geçen arkadaÅŸ buluÅŸmalarında veya oyunlarında o günün sütununa gülen yüz; sorunlu geçen günün sütununa da üzgün yüz koyabilir ve hafta sonunda hangisinin çok olduÄŸuna bakarak ödül verilebilir. “Ceza” kelimesini kullanmadım çünkü bu yaÅŸta çocuklara bu gibi sebeplerden dolayı ceza verilirse hem onur kırıcı olur, hem güven yıkıcı olur hem de ebeveyne karşı bir inatlaÅŸma baÅŸlar ve ileriki yaÅŸlarda da devam eder.

Peki, sorunlu geçen bir hafta sonunda ne yapılabilir? EÄŸer üzgün yüzler daha çoksa “gülen yüzlerinin sayısı artmış seni tebrik ederim sen bu iÅŸi baÅŸaracaksın” gibi olumlu ifadelerle pekiÅŸtirebilirsiniz. BaÅŸka bir ÅŸekilde de ” bu ÅŸekilde devam edersen baÅŸaracağına inanıyorum beni çok sevindirdin” gibi ifadeler de kullanılabilir.

Bu konuda yapabileceğiniz pek çok uygulama mevcuttur. Fakat öncelikli olarak yazımın başında da ifade ettiğim gibi çocuğunuzun yaş dönemi hakkında detaylı bilgiye sahip olmalısınız. Konu ile alakalı kaynaklar size yardımcı olacaktır.

Emin olun ki sizin gibi birçok anne bu yaÅŸ grubu içindeki çocukları için birçok farklı sebepten dolayı kaygı taşımaktadır. Yalnız olmadığınızı ve çok kutsal bir görevi ifâ etmek üzere seçilmiÅŸ olduÄŸunuzu asla unutmayın…….”annelik”

Sabırla devam ettiÄŸiniz ve bu konularda kendinizi geliÅŸtirdiÄŸiniz müddetçe hem huzurlu bir aileniz olacak hem de saÄŸlıklı bir kiÅŸiliÄŸe sahip bir evlat yetiÅŸtirmiÅŸ olacaksınız… Yani o kutsal annelik görevinizi hakkıyla yerine getirmiÅŸ olacaksınız.

Eğer bütün çabanıza rağmen kendinizi yine de çaresiz hissederseniz profesyonel anlamda yardım almanızı tavsiye ederim. Size şimdiden başarılar diliyorum.
Size ve ayakları öpülesi bütün annelere saygılarımı sunuyorum.

Ramazan EÅŸe
Psikolojik Danışman

Paylaşmak Güzeldir

• 

•