Mutluluğun 12 Anahtarı
MANEVİ GELİŞİM | Eyyüp Beyhan | 15 Ağustos, 2017 | 6.827 kere okundu
Asırlar önce yaşamış bir mutasavvıf olan Feridüddin Attar¸ çocuklara öğütler içeren ve nazım tarzında kaleme almış olduğu “Pendname” isimli eserinde mutluluğu sadelik ve azla yetinmekte görür. Özellikle “Malın varsa derdin var.” ilkesini benimseyerek şöyle ifade eder şiir diliyle bu yaklaşımını:
“Oğlum arama mutluluğu parayla malla¸
Yol erine yararı yok dünya varlığının
Düşünmez asla o yokluğu
Saf olur gönlü doğrulukla
Kâfi olur hırkası ile lokması
Arttırmak isterse malını mülkünü
Uzak kalır asıl saadetten”
Attar¸ mutluluk anahtarını dervişçe yaşamakta görmekle kalmayıp¸ bu yaşantının rol model davranış biçimlerini de aktarır. Bu davranışlardan bazılarını onun nazım şeklindeki seçme ifadelerinden hareketle şöylece açıklayabiliriz:
1. Kıskançlık etmemek.
“Üzülmemek için dünyada/bakma kıskançlıkla kimseye”
“Ne uğursuz kıskançta rahat/ ne bedbaht yalancıda vefa olur”
2. Nefsin arzularına karşı durmak:
“Yüz çevir murat ve arzudan./Yönel Tanrı’nın dergâhına.
Mutluluk çeker mutsuzluğu.”
3. Cimrilikten sakınarak¸ cömert ve alçakgönüllü olmak
“Meşhur ol insanlığınla.
Uzak ol kibirden¸ cimrilikten.
Ol cömert¸
âdet edin alçakgönüllülüğü.
Aydın olsun yüreğin dolunay gibi.”
Attar’a göre cimri karakterin tipik davranışları ve hâlet-i rûhiyesi şu şekilde ifade edilir:
“Üç alâmeti var cimrinin
Söyleyim sana¸
öğren oğlum.
Cimri korkar önce dilenciden.
Titrer açlık belasından.
Rastlarsa yolda tanıdığa¸
geçer yanından rüzgar gibi¸
der merhaba.
Dokunmaz fayda ekmeğinden kimseye.
Nasiplenir pek az kişi sofrasından.”
4. Öfkeden sakınmak¸ öfkeyi kontrol etmek
“Varsa dünyada ömrün tadı¸ zevki¸
sakın öfkenden¸ kahrından.
Görürsen halkın sana uymadığını¸
uy sen onların huyuna.
Geçmiyorsa istediğin eline¸
ferah tut gönlünü.”
5. Kanaatkâr olmak
“Nasıl zengin kılabilir dünya malı kanaatsiz kişiyi?”
“Yol erine yararı yok dünya varlığının.
Düşünmez asla o yokluğu.
Saf olur gönlü doğrulukla.
Kâfi olur hırkası ile lokması.
Arttırmak isterse malını¸ mülkünü¸
uzak kalır asıl saadetten.”
6. Dünyanın geçiciliğini unutmamak
“Bir köprüye benzer dünya./Koyulmuşsun yola¸
geç ondan.
Kim yaparsa köprübaşına ev¸
değildir akıllı¸
delidir deli.”
7. Özür dilemeyi ve özür dileyenin özrünü kabuletmeyi bilmek
“Kabul et seni incitenin özrünü
ki bulasın mağfiret.
Yardan sevmez insan incitenleri.
Olmaz böyle hasleti dindarların.
Kim yaralarsa zulümle birinin gönlünü¸
Yaralamıştır kendi vücudunu.
Düşkünlük olur sonu
gönül kırma peşinde olanın.
Oğlum!
Kalkma gönül incitmeye.
Konuşma ileri geri Yaradanın hakkında.
Kırma kimsenin hatırını oğlum.”
8. Duyarsız¸ dertsiz ve tasasız olmamak
“Değildir yol eri köşk¸ bağ¸ bahçe hevesinde.
Eksik olmaz yüreğinde dert hem de yara.
Diksen de gökyüzüne kadar bina¸
gireceksin sonunda toprağın altına.”
9. Kibirden uzak olmak
“Kibirle başını kaldıran¸
kalır kurt gibi tek başına.”
10. Düşünmeden konuşmamak ve susmayı alışkanlık haline getirmek:
“Susmayı alışkanlık haline getiren¸
kaygı duymaz hiç.
İstiyorsan selamet¸ sus.”
“Sâkin olup susan kimse¸
giyer üstüne esenlik giysisini.”
11. Minnet beklemeden hayır yapmak¸ başkalarının kusurlarını görse de susup yadırgamamak ve kendi işini başkasına yıkmamak
“Kim üç şeye alışırsa saadet bulur dünyada.
Minnet beklemeden hayır yapmak.
Bunu yapan layık olur rahmete.
Girse de hep başkasının kusurunu
kınamak için açmaz ağzını.
Kimi görürsen doğru olmayan yolda¸
yol göster ona sevap kazanmak için.
Verme insanlara zahmet.
Yükleme başkasına kendi yükünü.”
12. Sabretmek:
“Oğlum! Gâfil olma âhiretten.
Mutlu olma bu dünyanın malından¸ mülkünden.
Sabret dünyanın belalarına;
şükret nimet vakti Allah’a (celle celâluhû)” (Kaynak: somuncubaba.net )
