ÇocuÄŸun KiÅŸilik GeliÅŸiminde TV’nin Rölü

 İnsanlar iletişimi, haberleşmeyi normal şartlarda yüz yüze yaparlar. Ancak geçen zaman sürecinde toplum her gün biraz daha karmaşık hâl alınca mesaj yöneltecek gruplar büyümüş, yüz yüze iletişim yetersiz hale gelmiş; kişinin bildiği, tanıdığı komşusuna değil, tanımadığı diğer insanlara mesajlar yöneltmesi gerekmiştir. İşte bu gereklilik sonucu haberleşmenin bazı tekniklerle, belirli bir teknoloji uygulanarak çok sayıda kişiyi etkileyecek biçime getirilmesine kitle iletişimi (haberleşmesi) adı verilir ve kullanılan araçlara da kitle iletişim araçları denir.

Kitle iletişim araçları dendiğinde tüm yazılı ve görsel basın (gazete, dergi, radyo, televizyon, film vb.) akla gelir. Ancak radyo ve özellikle televizyon her evde bulunduğu ve günümüzün gelişmiş teknolojisi sayesinde çok uzaklardaki olayları bile canlı olarak tüm ayrıntısıyla görüntülü olarak insanların karşısına getirdiği için en etkili olanlarıdır.

Kitle iletişim araçlarının ve yapımcılarının en önemli görevleri ise halka haber ve bilgi vermek, eğitime ve eğlenceye katkıda bulunmak olarak sıralanabilir. Ancak hızla gelişen teknolojiye bağlı olarak kitle iletişim araçlarının nitelik ve niceliğinde ortaya çıkan artışlar, bunlar arasındaki rekabeti de arttırmıştır. Sonuçta tiraj kaygısı maalesef bilgi verme ve eğitime katkıda bulunma görevini unutturmaya başlamıştır.

TV, evlerde yerini almadan önce ve aldıktan sonra diye aile hayatını ikiye ayırmak yanlış olmaz. Her yaş için şüphesiz bu sihirli kutunun çocuğa etkileri farklı farklı olmaktadır.

Bunu iyi (veya istenen) etkiler ve kötü (veya istenmeyen) etkiler şeklinde ikiye ayırabiliriz. Ama TV’nin en büyük etkisi şüphesiz sıfır-üç yaşları arasında olmaktadır. Çünkü bu yaşlar hayat boyu kullanılacak bazı psiko-sosyal ve psiko-motor özelliklerin kazanıldığı çok önemli bir devredir. Bu devrede oluşabilecek herhangi bir sorun bütün hayatı etkilemektedir.

Gerek ülkemizde, gerekse dünyada yapılan tüm araştırmalar göstermiştir ki, istisnai durumların dışında çocukların televizyon izleme sıklığı ve alışkanlığı, televizyonun bu özellikleri de göz önüne alındığında, kişiliğinin oluşması ve başarısı için tehlikeli boyutlardadır.

Televizyon, tek taraflı iletişimiyle izleyiciyi savunmasız yakalamaktadır.

Bilinçli bir yetiÅŸkin ile henüz bilinci oluÅŸmamış bir çocuÄŸun televizyondan etkilenmelerinin aynı olması elbette mümkün deÄŸildir. Çocuklar neredeyse, doÄŸumlarından itibaren TV izlemeye baÅŸlamış, TV’den fikirler kapmak herhangi bir beceri gerektirmediÄŸinden çok erken yaÅŸlarda reklam izleyicisi topluluÄŸunun önemli bir parçası olmuÅŸlardır. Televizyonların da tüketimin sınırlarını geniÅŸletmede oynadığı rolün ışığında çocuklar, özellikle reklam endüstrisi için önemli bir hedef haline gelmiÅŸtir. Reklamlarda yer alan sloganların, mesajların altında mutlu hayatlar vaat edilmekte ve bu hayata ulaÅŸmanın tek yolunun o ürüne sahip olmaktan geçtiÄŸi ifade edilmektedir. ÇoÄŸu kez yetiÅŸkin bireyleri bile etkileyen bu mesajlar, henüz toplumsallaÅŸma ve yetiÅŸkin birey olma yolundaki çocuÄŸu daha fazla etkilemektedir. Dolayısıyla çocuk, çalışmak, baÅŸarılı olmak, erdemli olmak gibi insani boyuttaki pek çok deÄŸer yargısının yerine salt tüketerek mutlu olunacağı yolundaki düşünceye inandırılmaktadır.

Çocuğumuz ve Tele-vizyonumuz Pasif

Televizyon tek yönlü bir toplumsallaştırma aracıdır, çünkü çocuk televizyona soru soramamakta, açıklama isteyememekte ve itiraz edememektedir.

Ayrıca çocuğun aşırı bir biçimde televizyon izlemesi, onu okumaktan, sinema ve tiyatroya gitmekten, hatta çoğu kez oyun oynamaktan bile yoksun bırakmaktadır.

Çocuğun sosyal ilişkileri zayıflamakta ve içe kapalı bir hale gelebilmektedir. Öyle ki çoğu kez yemek için bile anne babasının yanına gitmemekte ve yemeği tepsi içinde sunularak televizyonu izlerken yemesi sağlanmaktadır. Çocukların bu etkilenmeler çerçevesinde kendi özgün kimliğini ve kişiliğini oluşturamaması da çok doğaldır ki en sinsi tehlikelerden ve olumsuzluklardan biri de budur.

ÇoÄŸu kez hayran olduÄŸu kahraman ya da karakter, büyüyünce olmak istediÄŸi kiÅŸidir. Böylece çocuk kendi kiÅŸisel bilinci, çalışması ya da yetenekleri ile deÄŸil, tamamen farklı etkilenmelerle büyüyünce “O” (o her neyse) olmak istemektedir. Bu bazen bir yarışma programı sunucusu, bazen filmdeki kötü adamları döven erkek karakter, bazen de güzelliÄŸi sayesinde zengin ve yakışıklı bir erkekle evlenen bir kadın karakter olabilmektedir. Bunlar da okuma, yorumlama ve yargılama yetilerinin geliÅŸmemesinden kaynaklanmaktadır.

Televizyonun Kötü Etkilerinden ve Yanlış Yönlendirmesinden Çocukları Korumak İçin…

• Çocukların televizyonun bu olumsuz etkilerinden korunabilmeleri için duygu ve davranışlarıyla örnek olabilecek çocuk oyuncu ya da oyuncuların rol aldığı yerli dizi filmler izlettirilebilir,
• Türk kültüründe yer etmiÅŸ halk tiplemelerinin çocuk programlarında daha çok yer verilip çocuklara tanıtılması saÄŸlanabilir.
• Çocuklara yönelik programlar hazırlanırken, program yapımcıları tarafından çocukların özellikleri dikkate alınabilir özellikle geliÅŸimin en hızlı olduÄŸu okul öncesi dönemde onların dış uyarılardan çok fazla etkilenebilecekleri düşünülerek daha düzeyli programlar hazırlanabilir.
• Ailelere düşen en önemli görev öncelikle çocuÄŸu televizyon karşısında yalnız ve savunmasız bırakmamak, mümkün olduÄŸunca birlikte, konuÅŸarak, anlatarak ve paylaÅŸarak izlemektir. Sonra da çocukları okumaya sevketmek ve televizyon izlemelerine belli ölçülerde sınırlamalar getirmektir.
• Bütün bu önlemleri alırken yasakçı bir zihniyet ve tutumdan uzak durulmalı çocuklara ne zaman televizyon seyredip seyredemeyecekleri nedenleri ile birlikte anlatılmalıdır.

Dizinin Diğer Yazıları:
Kişilik Gelişimde Okul Neden Önemlidir?
Çocuğumuzun Arkadaşları Kişiliğini Nasıl Etkiler?
Çocuğun Kişilik Gelişiminde Ailenin Etkisi
Çocuğunuzun Kişilik Gelişimini İhmal Etmeyin

Paylaşmak Güzeldir

• 

•